Perpetua para o asasino das fundadoras de "Madres de Plaza de Mayo"

28 oct 2011

Un tribunal de Buenos Aires condenou onte ao excapitán da Mariña Alfredo Astiz a prisión perpetua por delitos de lesa humanidade cometidos na antiga Escola de Mecánica da Armada (ESMA), o maior centro clandestino de detención da ditadura arxentina (1976-1983).

Preto de 200 testemuñas declararon durante 22 meses neste proceso histórico, no que se xulgou a 18 acusados por 85 delitos de lesa humanidade, entre eles os asasinatos de tres das fundadoras de <Madres de Plaza de Mayo>, varios activistas de dereitos humanos vinculados á organización, o xornalista Rodolfo Walsh e dúas monxas francesas Alice Domon e Leonie Duquet.

A ditadura militar instaurada na Arxentina o 24 de marzo de 1976, autodenominada como Proceso de Reorganización Nacional (1976-1983), estableceu unha metodoloxía de eliminación masiva de opositores, que foi considerada xudicialmente como un xenocidio, durante o cal foron detidas-desaparecidas miles de persoas, con utilización en gran escala de centros clandestinos de detención onde se procedía á súa tortura, asasinato e desaparición dos corpos.

Nese contexto os/as fillos/as dos detidos/as-desaparecidos/as foron tratados polas forzas represivas como "botín de guerra", para o que se planificou detalladamente, mesmo por escrito, un sistema de detención de embarazadas, partos clandestinos, falsificación de identidades e simulación de adopcións, co fin de apropiarse dos/as nenos/as. Desa maneira ao redor de cincocentos nenos/as foron apropiados e privados da súa identidade, e en moitos casos levados a vivir con persoas que crían os seus pais e que en realidade foron autores, partícipes ou encubridores do asasinato dos seus verdadeiros pais.

Retendo aos/ás nenos/as nados en catividade e entregándoos/as posteriormente como «botín de guerra» afirmábase o poder do Estado Patriarcal Militar sobre un aspecto característico da identidade feminina, a maternidade. Coa supresión da nai, quebrantábase o lazo humano fundamental, e isto robustecía a crenza de que o Estado Militar controlaba todo sen oposición. Ser capaz de atacar á vida nas súas propias raíces mostraba ao poder militar como absoluto e inmutable. Esta «reorganización», considerada necesaria polos militares para «salvar» á sociedade arxentina, esixía que os/as fillos/as dos/as «subversivos/as» foron apartados dos seus para ser outorgados a «boas familias» (por ex.: de militares ou de clase alta).

Astiz foi alcumado "el angel de la muerte" polo seu aspecto de aparente inocencia. En 1977 era un mozo louro de ollos claros que se infiltrou como vítima cun nome falso na organización das <Madres de Plaza de Mayo> alegando ter un irmán desaparecido. A táctica para sinalar ás sospeitosas era dalas un bico.

Entre o xoves 8 de decembro e o sábado 10 de decembro de 1977 un grupo de militares baixo o seu mando secuestrou a un grupo de 12 persoas vinculadas ás <Madres de Plaza de Mayo>: as tres fundadoras, a 2 monxas e a 7 activistas de dereitos humanos. Horas máis tarde, tras ser torturadas, foron arroxadas aínda vivas ao Río de la Plata desde un dos «vuelos de la muerte».

<Madres de Plaza de Mayo> é unha asociación formada durante o último goberno militar da República Arxentina co fin de recuperar con vida aos detidos desaparecidos, inicialmente, e logo establecer quen foron os responsables dos crimes de lesa humanidade e promover o seu axuizamento.

A constitución da organización non tivo un momento preciso nin un acto formal. Foi un proceso de confluencias entre mulleres buscando fillos/as e netos/as. Naceu dun grupo inicial de doce avoas e nais, que comezaron a finais de 1977 a reunirse de maneira sistemática e a  marchar arredor da pirámide de Mayo, símbolo da libertade.

Inicialmente recoñecíanse entre si levando un pequeno cravo. Posteriomente decidiron cubrirse o cabelo cun pano branco feito coa tea dos cueiros e co nome do fillo/a desaparecido/a. Ese pano converteuse no seu símbolo.

A súa presenza comezou a exercer presión nacional e internacional sobre o destino das persoas que desaparecían na Arxentina (nese momento a situación de indefensión e impotencia dos familiares das persoas desaparecidas era extrema, xa que ningunha democracia do mundo, nin a Igrexa católica, de gran influencia no país, ou as organizacións internacionais humanitarias, estaba disposta a condenar ao réxime militar). Hoxe a asociación está dividida en varias organizacións.

Unha das características esenciais das asociacións da Plaza de Mayo foi a de organizarse básicamente como grupo de mulleres. Iso non significou que os avós e pais, e en xeral outros homes e mulleres non colaborasen coas asociacións, pero a dirección e a representación recaeu sempre sobre mulleres que tiñan desaparecidos. Actuando coma se fosen detectives, elas mesmas organizaron sen medios, un sistema de intelixencia coordinado, percorrendo os xulgados de menores, orfelinatos e casas berce, buscando incoherencias nas adopcións ou "nacementos" estraños da época, observando ás familias sospeitosas de apropiarse dos seus fillos/as e netos/as, tomando fotos dos nenos/as en xardíns de infantes e escolas, etc. Toda esa información era compartida, analizada de maneira sistemática en grupo e rexistrada.

“No están muertos”. Esta idea, expresada primeiro por Jorge Rafael Videla nunha reportaxe, dicindo que non había mortos, había «desaparecidos», foi tomada polas nais na súa loita. Grazas a non aceptación da morte dos desaparecidos, púidose xulgar a moitos represores, porque os crimes non prescribían, ao non aparecer os corpos, ao non confirmarse a morte das vítimas.

Le prometimos a nuestros hijos que no los íbamos a abandonar, y no los hemos abandonado, les prometimos que no iba a haber un sólo militar que pudiera salir a la calle.... y no han podido. Llenamos la ciudad con las fotos de nuestros hijos, con sus hermosos rostros, con sus hermosos ojos, con sus sueños y con sus esperanzas, sin nombres, porque las Madres, en un acto absolutamente revolucionario, «socializamos la maternidad». Creo que es el acto más revolucionario que las Madres hicimos, además de ir a la Plaza. En un momento en donde todos hablaban de la reconciliación, de la paz social, del trabajo, de todas estas cosas que se hablan cuando se quiere que uno se quede tranquilo, de la tolerancia, cuando se hablaba de todo eso, nosotras socializábamos la maternidad. Y qué quiere decir esto: hacernos Madres de todos, sin elegir. Sacamos el nombre de nuestros hijos del pañuelo, dejamos la foto que llevábamos en el pecho colgada y dejamos de pensar en nuestro hijo para pensar en todos”. Hebe de Bonafini.

Varios centos de persoas convocadas por organizacións humanitarias celebraron nas portas do tribunal o anuncio das sentenzas nesta causa, considerada histórica por vítimas e familiares.


No hay comentarios: